Mumbai, de droomstad

Afgelopen maand mei bezocht ik reeds voor de tweede maal India, ditmaal verbleef ik enkel in de stad Mumbai en dit voor 9 dagen. Het werd een boeiende ontdekkingstocht door deze miljoenenstad die maar liefst 22,3 milj. inwoners telt ; een mierennest dus vol contrasten tussen rijk en arm, oud en nieuw, modern en traditioneel. Rijk ook aan kunst en cultuur.  

Na aankomst check ik in bij een strandhotel aan Juhu Beach. Ik ga op verkenning tijdens een rustige strandwandeling waar de eerste contrasten al dadelijk voor me zichtbaar worden. Ik passeer eerst een strandvilla van een bekende Bollywoodacteur en niet lang daarna loop ik langsheen een vissersnederzetting waar ik bij een gastvrij echtpaar uitgenodigd word om een kijkje te nemen in hun huisje. Rondom staan verder ook hutjes van golfplaten en de nederzetting maakt een armoedige indruk. Ik neem een riksja en trek de stad in. Ik bezoek het gloednieuwe Nita Mukesh Ambani Cultural Centre en de tijdelijke tentoonstelling "India in fashion".

De volgende dag neem ik de trein. Ik spoor naar de stadswijk Bandra om een bezoek te brengen aan Dharavi, de grootste sloppenwijk van Azië en het decor voor de film Slumdog Millionaire. Dharavi wordt ook "het kloppende hart van Mumbai" genoemd. De economie van de sloppen steunt op drie pijlers; pottenbakken, textielindustrie en afvalverwerking. Ik neem eerst een kijkje bij de pottenbakkers. In de vele steegjes waar deze ambacht uitgeoefend wordt, draaien de vele ovens overuren. Bij één atelier klim ik een krakkemikkig trapje omhoog tot op het dak. Daar zijn vrouwen in de weer om de potten en schalen te schikken om in de zon te laten drogen. In deze tijd van het jaar (het droog seizoen) draait de productie op volle toeren. In de periode van de moessonregens is alles te nat en kan er niet gewerkt worden. 

Ik krijg ook de gelegenheid om de 5-Stars Acting and Dancing Classes te bezoeken. Het is een project middenin Dharavi waar kinderen uit de sloppenwijk dans- en acteerlessen kunnen volgen want een Bollywood-carrière is voor velen dé ultieme droom. En dat het zomaar kan gebeuren blijkt uit het feit dat er hier ooit 25 kindjes zijn geselecteerd voor een rol in Slumdog Millionaire.  Ik krijg een demo Bollywooddans en word verzocht daarna deel te nemen aan een sessie. Wat een talentjes zitten hier tussen ! Ik val compleet uit mijn rol. 

Bij Dhobi Ghat; de openbare, openlucht wasserij van Mumbai zijn de dhobi walla's of klerenwassers al 140 jaar aan het werk in slechte omstandigheden. Deze omgeving betekent voor velen naast werkplaats ook woonplaats en hele gezinnen wonen op elkaar in de donkere ruimtes tussen de betonnen wasbekkens en wasdraden vol wasgoed. Voor een karig loon staan de wassers vaak blootvoets in de wasbekkens te werken met chemische producten in opdracht van grote merken als Levi's, Hilfiger e.d. die hier hun "prewash" laten uitvoeren. Meters wasdraad vol jeans of witte herenhemden levert zonder twijfel fotogenieke plaatjes. Verder op wandel door de wirwar van steegjes en sloppen kom ik vele naaiateliertjes tegen. Deze 1-kamer fabriekjes vormen mee het economische hart van Dharavi. 

Bij het station zijn de dabbawala's op werkdagen in de weer om de lunchboxen van hun opdrachtgevers tijdig voor de middagpauze te bezorgen. Het is een ingenieus en uniek systeem dat al 130 jaar bestaat. Indiërs eten graag homemade food maar vele mannen blijven in de stad door de week of soms voor maanden. Elke werkdag wordt 's ochtends thuis door de vrouw een lunch bereid die dmv dit concept tegen 's middags bij de man wordt afgeleverd. Ik breng natuurlijk ook een bezoek aan het indrukwekkende Victoria Station, een monument in de stad. In 1878 werd begonnen met de bouw ervan en pas 10 jaar later was het voltooid. Sinds 2004 staat het op de lijst van Unesco Werelderfgoed. Verder loop ik ook langs bij het voormalige Prince of Wales museum dat me een kijk geeft op de geschiedenis van India vanaf de prehistorie tot de moderne tijd. En natuurlijk mag een bezoek aan het Mahatma Gandhi huis niet ontbreken op mijn programma; hier heeft Gandhi 17 jaar van zijn leven doorgebracht toen hij in Mumbai woonde. Het is een prachtig oud huis van 3 verdiepingen. Er is een bibliotheek en verder vele foto's van hoogtepunten in zijn leven. Vast en zeker een must-see bij een verblijf in Mumbai.   

De volgende ochtend maak ik een ochtendwandeling langs Marine Drive. Het is er, ondanks het vroege uur (7u), al behoorlijk druk. Indiërs gaan graag voor het werk nog wat aan hun fysieke conditie werken. Ze wandelen tegen een fluks tempo dat meer op snelwandelen lijkt, er zijn yogasessies en ik zie mediterende mensen. Joggers lopen me voorbij en dan plots beland ik zomaar op de set van één van de vele Bollywoodproducties waarvoor Mumbai het mekka is en de stad vaak decor staat.

Van Marine Drive neem ik een taxi tot Sassoon Docks om wat couleur locale op te snuiven langsheen de dagelijkse vismarkt. Het is een aanslag op mijn reukorgaan en mijn kleren en schoenen zullen nog stinken tot ik terug thuis ben. Maar wat een feest van kleur en sfeer. Dagelijks meren hier 1500 vissersbootjes aan die, ook dagelijks, 20 ton vis op de markt brengen. Het is het enige dok dat toegankelijk is voor publiek en de vismarkt is de grootste in heel Mumbai. In vroegere tijden werd hier ook katoen verhandeld. Ik slenter er meer dan een uur rond en mijn camera draait overuren om alles wat ik registreer vast te leggen. Vrouwen met zware vismanden op hun hoofd, mannen lange karren voortduwend, de ijsverkoper, zelfs vogelfotografie komt hier aan bod. Verschillende zilverreigers zoeken hier hun buit bijeen. Gehurkt zitten dan weer groepjes vrouwen en kinderen garnalen te sorteren en een eind verder proberen mannen hun vis, gesorteerd per soort in plastieken manden, aan de man te brengen. In het dok is het één kluwen van kleurrijke vissersbootjes die tegen elkaar aangemeerd liggen.  

Van mijn strandhotel aan Juhu Beach verhuis ik naar Malabar Hill, een meer residentieel gelegen stadsdeel. Aan het uiteinde ervan ligt de Banganga watertank, een waterbekken dat in contact staat met de zee en dat een deel is van de Walkeshwar Hindoe tempel. Rondom de tank leeft een kleine gemeenschap. Deze wijk is één van de best bewaarde geheimen van Mumbai en ik kom er amper andere toeristen tegen. Het is er sereen en heel sfeervol. Geen gedacht dat je je hier ook in een miljoenenstad bevind.

Voor mijn laatste dag neem ik de boot '"out of town". Ik vertrek aan de Gateway of India, hét sysmbool van Mumbai. Deze triomfboog werd gebouwd ter ere van King George V en Queen Mary. Ik vaar naar Elephanta Island op 10 km van Mumbai, gelegen in de Arabische Zee. Op het eiland tref je de Elephanta Caves, 7 grotten met versierde tempels en beelden uit de Hindoeïstische mytologie. Ze getuigen allen van een verdwenen beschaving en de verzameling rotskunst is sterk verbonden met de Shiva cultus. Deze site is ook Unesco Werelderfgoed sinds 1987.

Bij aankomst aan de Gateway of India check ik in bij het Taj Hotel, die andere icoon van Mumbai. Wat een beleving om in dit monument een nacht te kunnen doorbrengen. Ik krijg een rondleiding en kom in delen van het hotel die niet onderdoen voor een museum. De monumentale trappenhal, gangen vol marmer, de "members club" die nog de sfeer van weleer uit de tijd van de Britten ademt. Tot en met de memorial in de lobby die werd opgericht ter nagedachtenis van de slachtoffers van de aanslag op dit hotel in 2008; verfilmd in 2018 als Hotel Mumbai.

Op mijn laatste dag trek ik nog de stad in voor een kleine shoppingtoer; ik neem nog de gelegenheid voor een drankje in het legendarische Leopold Café, ook een doelwit van een terroristische aanslag op hetzelfde moment als die op het Taj Hotel. Ik laat me inwijden in de wereld van de parfums, en ik neem nog een laatste maal de trein tussen de locals in de "women only" coupé.  

Einde van een fantastische week in deze boeiende, wervelende wereldstad. India; een land, een cultuur, een bevolking die me blijven fascineren...